Prirodnim metodama protiv depresije

Konzumacija antidepresiva (medikamenata protiv depresije) raste iz dana u dan, naročito u industrijalizovanim zemljama. Ovaj trend je nažalost jako prisutan i u zemljama regiona uprkos činjenici da antidepresivi ne djeluju kod svakog a nisu ni bez sporednih dejstava. Iz tog razloga kao i u slučaju mnogih drugih zdravstvenih tegoba ljudi sve češće posežu za prirodnim alternativama. Pored klasičnih suplemenata (dodataka prehrani) postoji nekolicina biljnih vrsta koje imaju kako kroz vjekovnu tradiciju tako iz kroz modernu nauku uporište za upotrebu pri tretiranju depresija. Naročito kod lakih i srednje izraženih depresija je dokazan blagotvoran efekat biljaka poput kantariona, kava-kavae (Piper methysticum), rhodiola rosea-e (ružičastog žednjaka) ili šafrana.

Novije naučne studije pokazuju da kantarion i ostale gore spomenute biljke poznate u tradicionalnoj medicini imaju ogroman potencijal u pogledu blagotvornih dejstava na depresije, te da mogu uveliko pomoći pri saniranju depresija i unošenju radosti u svakodnevni život.

Prednosti tretmana sa prirodnim alternativama

Otprilike 80% tegoba u vezi sa depresijom se svrstavaju u depresije lakšeg ili srednjeg stadija koje se daju uspješno tretirati sa prirodnim sredstvima. Biljni antidepresivi, za razliku od sintetičkih, pokazuju nekolicinu bitnih prednosti zbog kojih vrijedi razmisliti o njihovoj upotrebi, a to su:

• Podnošljivi su za organizam
• Ne prave ovisnim
• Nemaju izražena sporedna dejstva i ne proizvode “Hangover” (smetnje u koncentraciji i oslabljene reakcije na signale iz okoline), zbog kojeg su osobe koje uzimaju sintetičke antidepresive nerado viđeni učesnici u saobraćaju.

Kantarion, slično klasičnim antidepresivima, ima veoma izraženo antidepresivno dejstvo

Dugo vremena su ljudi bili ubijeđeni da su demoni (džinni) uzročnici svih psihičkih oboljenja, između ostalog i depresije. U srednjem vijeku se bilježe prvi pisani dokumentu o korištenju kantariona protiv depresija, a zbog sujevjerja je ova biljka bila opisivana i kao istjerivač demona (džinna).

U međuvremenu su objavljene mnogobrojne studije o blagotvornim dejstvima kantariona protiv depresija. Prema seriji studija (ukupno 29) od grupe naučnika „Cochrane Collaboration“ u koje je bilo uključeno 5.489 testnih osoba pokazano je da kantarion kod ljudi sa blago ili srednje izraženim depresijama ima veoma izraženo blagotvorno dejstvo. Dejstvo je bilo uporedivo sa dejstvom klasičnih sintetičkih antidepresiva sa razlikom da je kantarion mnogo bolje podnošljiv (bez ili sa vrlo malo sporednih dejstava).

Kantarion, kako bi ostvario blagotvorno dejstvo, treba biti primijenjen u koncentriranoj formi. Iz tog razloga se koristi uglavnom kao standardizovani suhi ekstrakt u obliku tableta, dražea ili kapsula. Čaj od kantariona nema dovoljno izraženo dejstvo jer se u čaju ne može postići potrebna koncentracija aktivne supstance. Njemačka samostalna naučna komisija za biljne lijekove tzv. “Kommission E” preporučuje srednju dnevnu dozu od 2-4 grama djelotvornih dijelova biljke ili ekstrakt sa 0,2 – 1,0 mg ukupnog hipericina (aktivne supstance). Kod srednje teških depresija je preporučena doza od 900 mg ekstrakta kantariona, a kod lakših formi depresije 300 – 600 mg.
Treba uzeti u obzir da blagotvorni efekti kantariona, slično kao i kod mnogih sintetičkih antidepresiva, ne nastupaju u momentu nego u roku od 2-4 sedmice. Minimalno trajanje terapije iznosi 3 mjeseca a preporučeno je 6 mjeseci. Također je bitno znati da kantarion može utjecati na dejstvo drugih medikamenata (npr. neki medikamenti za srce ili antibaby pilule). Iz tog razloga, Iako ima veoma malo üpoznatih sporednih dejstava, konsultirajte također i Vašeg ljekara ili terapeuta po pitanju upotrebe kantariona.
U cilju još boljeg i sveobuhvatnijeg dejstva na depresiju preparati od kantariona se često uzimaju u kombinaciji sa drugim biljnim preparatima. Ovi kombi-preparati djeluju istovremeno blagotvorno i na druge tegobe koje dolaze paralelno sa depresijom poput nesanice, strahova (anksioznosti) ili “unutarnjeg nemira”.

Kombi-terapija za potpun učinak: kantarion / pasiflora / valeriana

Kombinacija kantariona, pasiflore (Passiflora incarnata) i valeriane (Valeriana officinalis) važi za izuzetno učinkovit preparat sa bogatom tradicijom terapiranja depresije. U međuvremenu naučne studije ukazuju da je ova vrsta kombi-terapije znatno učinkovitija od monoterapija (terapija sa samo jednim sastojkom). Kada se primjera radi kombinuje kantarion koji popravlja raspoloženje sa relaksirajućim i anksiolitičkim efektom pasiflore te sa smirujućim i uspavljujućim efektom valeriane uveliko se pojačava spektar i intenzitet dejstva preparata.
Naučnici univerziteta “Universität Freiburg” su uporedili dejstvo kantariona (samog i u kombinaciji kantarion-pasiflora) sa dejstvom fluvoksamina (anksioliticki antidepresiv). Ustanovljeno je, da kantarion sasvim slično kao i fluvoksamin putem inhibicije dejstva serotonina djeluje protiv nemira, straha i depresije.
Sa fluvoksaminom je serotonin inhibiran 90% a sa kantarionovim ekstraktom 60 %. Ako se u terapiju sa kantarionom uključi i pasiflora-ekstrakt efekat biva znatno pojačan.
Druge studije su pokazale da antidepresivno dejstvo kantarionovog ekstrakta nastupa ranije ako se koristi uporedo sa ekstraktom valerijane.
Uobičajena koncentracija dodataka u kantarionovim kombi-preparatima izgleda ovako:

• Dnevna doza korijena valerijane do 1.500 mg a od
• pasiflore do 1.000 mg suhog ekstrakta.

Još jedna kod depresija i anksioznosti djelotvorna biljka je Kava Kava.

Kava Kava ublažava strahove i depresije

Kava Kava (Piper methysticum) – je primjenjivana u mnogim kulturama Zapadnog Pacifika kao ceremonijalni napitak i lijek. U tradicionalnoj medicini se koristi svjež kava-kava-korijen koji se žvače ili prelijeva vodom. Osim toga se kava-kava često melje u sitni prah.
Aktivne supstance se nazivaju kavalaktoni. Do sada ih je poznato 12, a djeluju na centralni nervni sistem i imaju smirujući, anksiolitički, balansirajući i opuštajući efekt. Također ni pri jačem doziranju – od 400 do 600 mg dnevno – kava-aktivne supstance ne pokazuju potencijal da izazovu ovisnost.
U novije vrijeme je ipak u nekim zemljama ograničena njena upotreba obavezom izdavanja na recept ili upozorenjem na maksimalni dnevni unos od 200 mg kavalaktona koji se ne smije prekoračiti.

Australijski tim naučnika na čelu sa Dr. Jerome Sarris-om sa univerziteta “University of Melbourne” je proveo jednu 6-sedmičnu placebo-kontroliranu studiju i došao do rezultata da se učestalost i intenzitet anksioznih stanja učesnika u studijama kod svakog koji je dnevno uzimao 5 Kava-Kava-tableta (120/240 mg kavalactona dnevno) drastično smanjila. Također je prvi put naučno dokazano da se pomoću kava-kava-ekstrakta i depresije signifikantno ublažavaju.
Kava-kava kao i kantarion mora biti korištena duže vrijeme. Već nakon 1 sedmice se osjeti smanjenje tegoba a maksimalno dejstvo se doseže nakon 4 sedmice korištenja.

Ostale biljne alternative za sintetičke antidepresive koje je vrijedno spomenuti su rhodiola rosea i šafran.

Rhodiola protiv depresija

Rhodiola rosea se može naći uglavnom u ekstremnim klimatskim uslovima u planinskim regionima Euroasije i Sjeverne Amerike a uspijeva preživjeti i u predjelu Arktika. Upravo kao što sama uspijeva izaći na svjetlo dana u ovim “neugodnim” klimatskim uslovima tako pomaže i depresivnim osobama da unesu više “svjetla” u svoj život u teškim situacijama.
Rhodioli se pripisuju blagotvorna svojstva u pogledu poboljšanja tjelesne i mentalne učinkovitosti i reduciranja podložnosti stresu.
U međuvremenu je i kod naučnika probuđen interes za ovu biljku. Tako je npr. armenski tim naučnika von Armenian State Medical University pokazao u svojim studijama da Rhodiola već u dnevnoj količini od 340 mg ekstrakta u roku od 6 sedmica pokazuje zapažene rezultate pri saniranju lakših i srednje izraženih depresija.

Šafranom protiv depresije

Već u antičko vrijeme se znalo da šafran osim primjene kao začin posjeduje također i druge koristi. Stari Grci su ga koristili protiv melanholije. Da je prema grčkoj mitologiji Zeus spavao na krevetu od šafrana govori dovoljno koliko su stari Grci respektirali ovu biljku.
U narodnoj medicini se šafran već odvajkada koristi kao sredstvo za smirenje, a u međuvremenu i naučne studije ukazuju na ovaj efekat šafrana.
Kao glavna aktivna supstanca šafrana se navodi Crocin, koji svoje dejstvo ostvaruje preko regulacije aktivnosti serotonina i drugih medijatora poput norepinefrina i dopamina.
Studije jednog iranskog tima naučnika okupljenih oko Dr. Shahin Akhondzadeh-a sa univerziteta „Tehran University of Medical Sciences“ pokazuju da 30 mg ekstrakta šafrana dnevno ima isti efekat kao i 20 mg fluoksetina u pri saniranju lakih i srednje izraženih depresija.

Ostale mjere koje možete preduzeti kod depresija

Uzmite u obzir da pored ljekovitih biljki postoji još mnoštvo drugih stvari koje vam mogu pomoći da ponovo sretni koračate kroz život.
Veliki uticaj na Vaše stanje ima prije svega način ishrane, jer ona djeluje na procese u koje su uključeni medijatori poput serotonina u mozgu i koji utiču na raspoloženje. Zdrava ishrana može popraviti raspoloženje, dok gotova i brza hrana (dokazano) mogu uticati negativno na raspoloženje.
Osim toga i disbalans u crijevnoj flori može utabati put prema depresijama i obrnuto, balansirana crijevna flora pomaže pri izlasku iz depresija zbog čega je i tretman sa probioticima sastavni dio holističkog (sveobuhvatnog) tretmana depresija.
I što je veoma bitno, direktno druženje (manje društvene mreže), šetanje u prirodi, uravnotežen familijarni život, posvećenost duhovnom životu …, sve ovo spada u faktore koji su bitni za očuvanje zdravog psihičkog stanja.

Više o uticaju ishrane i stilu života na mentalno stanje ćete saznati u jednom od naših narednih članaka.

Sve članke vezane za temu “depresija” pronađite OVDJE

Literatura

• Ng QX1, Venkatanarayanan N2, Ho CY3., J Affect Disord. 2017 Mar, Clinical use of Hypericum perforatum (St John’s wort) in depression: A meta-analysis.

• Linde K. et al, “St John`s wort for major depression”, Cochrane Database Syst Rev, Oktober 2008 ( https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18843608 )

• Hans-Ulrich Wittchen et al, “Depressive Erkrankungen”, Gesundheitsberichterstattung des Bundes, Heft 51, Robert Koch-Institut, Berlin 2010 (Studie als PDF)

• Ramin Mojtabai, “Clinician-identified depression in community settings: concordance with structured-interview diagnoses”, Epub, März 2013

• Irving Kirsch et al, “Initial severity and antidepressant benefits: a meta-analysis of data submitted to the Food and Drug Administration”, PLoS Med, Februar 2008,

• Konstantin Ingenkamp, “Depression und Gesellschaft: Zur Erfindung einer Volkskrankheit”, transcript Verlag, 2014

• Christina Hucklenbroich, “Die Deutschen nehmen mehr Antidepressiva”, Frankfurter Allgemeine, November 2013

• Dr. Michael Traub, Passionflower (Passiflora); An overview of the research and clinical indications

• OECD, “Health at a Glance 2013: OECD Indicators”, 2013,

• Thomas Meissner, “Pflanzliche Mittel für die Psyche”, Ärzte Zeitung, Februar 2014 (Quelle als PDF)

• Fiebich BL et al, “Pharmacological studies in an herbal drug combination of St. John`s Wort (Hypericum perforatum) and passion flower (Passiflora incarnata): in vitro and in vivo evidence of synergy between Hypericum and Passiflora in antidepressant pharmacological models”, Fitoterapia, April 2011,

• Karin Kraft, “Mit Melisse und Lavendel gegen Angst und Depression?”, NeuroTransmitter, November 2011 (Quelle als PDF)

• Sarris J et al, “Kava in the treatment of generalized anxiety disorder: a double-blind, randomized, placebo-controlled study”, J Clin Psychopharmacol, Oktober 2013

• Lakhan SE, “Nutritional and herbal supplements for anxiety and anxiety-related disorders: systematic review”, Nutr J, Oktober 2010

• Sorrentino L. et al, “Safety of ethanolic kava extract: Results of a study of chronic toxicity in rats”, Phytomedicine. September 2006

• Darbinyan V. et al, “Clinical trial of Rhodiola rosea L. extract SHR-5 in the treatment of mild to moderate depression”, Nord J Psychiatry, Juni 2007

• Gregory S. Kelly, “Rhodiola rosea: A Possible Plant Adaptogen”, Altern Med Rev, Juni 2001

• Akhondzadeh S. et al, “Crocus sativus L. in the treatment of mild to moderate depression: a double-blind, randomized and placebo-controlled trial”, Phytother Res, Februar 2005