Muzika je dio kulture i svakodnevnog života, i prenosi emocije, pobuđuje pamćenje, utječe na raspoloženje i poboljšava kreativnost.
Oko 20% vremena koje provedemo u budnom stanju izloženi smo muzici. Veliki dio našeg iskustva sa muzikom ostaje misterija, i možemo da se pitamo zašto nas neka muzika dovodi do suza, dok nas druga muzika motiviše da plešemo?!
Zašto muzika koja nam se sviđa može izazvati reakcije i kod drugih ljudi? I zašto se čini da neki ljudi imaju prirodnu sposobnost izvođenja muzike, dok drugi imaju poteškoća s izvođenjem melodije? Nauka počinje pokazivati da te individualne razlike nisu samo slučajne, već djelomično i zbog osobina ličnosti. Posljednjih decenija sprovedena su istraživanja koja su potvrila povezanost između osobina ličnosti i izbora muzika.
Rezultati istraživanja u svijetu o povezanosti izbora muzike i osobina ličnosti
Istraživanje koje su sproveli Rentfrow i Gosling 2003. godine, predstavlja jedno od najutjecajnijih i najobuhvatnijih u ovoj oblasti. Autori su na osnovu intervjuisanja američkih adolescenata, o tome koju muziku slušaju napravili listu od četiri šire dimenzije. To su:
- Refleksivna/Kompleksna (bluz, džez, klasična i kantri muzika),
- Intenzivna/Buntovnička (rok, alternativna i hevi metal muzika),
- Optimistična/Konvencionalna (vjerska, pop i muzika iz filmova) i
- Energična/Ritmična (rep, hip-hop, soul, fank, elektronska i dens muzika ).
Autori su za potrebe istraživanja koristili petofatorski model ličnosti da bi utvrdili na koji način su muzičke dimenzije povezane sa dimenzijama ličnosti.
Rezultati ove studije pokazuju da su otvoreniji za nova iskustva oni koji slušaju refleksivnu/kompleksnu, kao i optimističnu/konvencionalnu muziku u poređenju sa preostale dvije grupe.
Oni koji slušaju optimističnu/konvencionalnu muziku su zato ekstravertne osobe i pokazuju visok stepen saradljivosti i savjesnosti, ali su u najmanjoj mjeri otvoreni za nova iskustva. Oni koji slušaju energičnu/ritmičnu muziku, su ekstravertne i saradljive osobe.
Na osnovu podataka iz istraživanja može se zaključiti da osobe vole određenu vrstu muzike zato što posjeduju određene karakteristike ličnosti koje ta muzika zadovoljava.
Ljudi koji su ekstraverti, vole muziku u kojoj mogu provoditi vrijeme sa drugima i koja uključuje socijalne interakcije kao što je dens muzika.
Osobe koje vole relativno ”tešku i mračnu” vrstu muzike (npr. hevi metal), pokazuju visok nivo otvorenosti ka novim iskustvima, i vole različitu intelektualnu stimulaciju i estetski ugođaj.
Naučnici iz Hrvatske 2017. godine objavili su podatke o rezultatima istraživanja koje su sproveli na studentima i pokazali su da postoje stereotipi o slušaocima pojedinih muzičkih pravaca koji se ne pokazuju nužno tačnima.
Ako kažemo da slušamo metal i hip-hop vjerovatno će osoba pomisliti da samo otvoreniji za promjene od slušatelja nekog drugog muzičkog pravca što zapravo uopšte nije istina.
Prema podacima istraživanja studenti smatraju da su na vlastita odricanja najspremniji slušaoci rock i moderne klasične muzike, dok je spremnost na vlastiti profit najvažnija za slušaoce turbofolka, zabavne muzike i moderne klasike.
Rezultati istraživanja pokazali su da studenti koji su učestvovali u istraživanju imaju relativno negativne stereotipe o slušaocima turbofolka, za koje smatraju da su osobe kojima je važan lični uspjeh, da nisu tolerantni i otvoreni za promjene.
Novija istraživanja izbora muzike i osobina ličnosti
Istraživanje koje je 2015. godine sprovedeno na Univerzitetu “Cambridge“ pokazuje da su muzičke sklonosti ljudi povezane s tri stila mišljenja. Empatični (tip E) su osobe koje imaju snažan interes za misli i emocije drugih. Sistematičari (tip S) imaju snažan interes za obrasce, sisteme i pravila koja vladaju svijetom. Oni koji postižu relativno jednaku ocjenu empatije i sistematizacije klasifikuju se kao tip B tj. “Uravnoteženi”.
Kroz ove studije otkrili su da osobe koje pripadaju stilu mišljenja tip E (Empatični) vole blagu muziku koja ima nisku energiju, tužne emocije i emocionalnu dubinu, kao što se čuje u žanrovima bluz, džez i klasični rock.
S druge strane, sistematičari vole intenzivniju muziku, kakva se čuje u hard rocku, punk i heavy metal žanrovima.
Što se tiče političke orijentacije istraživanje je pokazalo da oni koji vole intenzivniju muziku, poput punka, rocka, metala i muziku poput jazza, bluesa i klasike, su više liberalnije nastrojeni. Prednost ovim žanrovima bila je povezana s vjerovatnošću da će se osoba zalagati za društvenu promjenu i jednakost.
Studija zaključuje da su aspekti otvorenosti, inteligencije, saosjećanja, pristojnosti, asertivnosti i političke orijentacije jedinstveni prediktori ličnog muzičkog izbora. Međutim, aspekti ličnosti, a ne potpuna domena ličnosti, najviše su predviđali muzičke sklonosti.
U istraživanju koje je sprovedeno na Univerzitetu Curtin u Australiji 2010. godine učestvovalo je 36.518 ispitanika u više od 60 zemalja svijeta.
Potvrdili su da se o osobinama ličnosti osobe i načinu života može zaključiti i na osnovu izbora muzike.
Prema podacima koje su dobili u istraživanju osobe koje slušaju rap i hip-hop muziku posjeduju visoko samopoštovanje, ekstrovertnost i nisu baš ekološki osviješteni. Slušaoci heavy metal muzike su nježni, posjeduju nisko samopoštovanje, pomalo su sudržani i zadovoljni su sobom. Slušaoci indie rocka posjeduju nisko samopoštovanje, kreativni su, lijeni i tvrdoglavi. Slušaoci elektronske/dance muzike su: društveni, tvrdoglavi, kreativni i ekstraverti.
Slušaoci klasične muzike posjeduju visoko samopoštovanje, dobro zarađuju, ekološki su osviješteni i pravi su introverti. Slušaoci pop muzike posjeduju visoko samopoštovanje, nisu kreativni, vrijedni su, društveni i nervozni.
Literatura:
- Chamorro-Premuzic, T., Furnham, A. (2007): Personality and music: Can traits explain how people use music in everyday life?, British Journal of Psychology, 98, 175-185
- Livosky, M., Stevens, L.B., Hoff, R., Surawski, M. (2012): Personality and Music Preferences in College Students and Young Children, Psychology Journal, Vol. 9, No. 1, pp. 13-25
- Rentfrow, P.J., Gosling, S.D. (2003): You are what you listen to, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 84, No. 6
- https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0305735619864647
- https://research.atspotify.com/just-the-way-you-are-music-listening-and-personality/
- https://www.tportal.hr/magazin/clanak/sto-glazba-koju-slusate-govori-o-vama-20150122
- https://zadarski.slobodnadalmacija.hr/zadar/forum/kakve-su-zapravo-razlike-izmedu-ljudi-koji-slusaju-turbofolk-i-metal-514177
Slika: Foto by Gerd Altmann from Pixabay
